7 ประเภท เครื่องมือช่างพื้นฐานที่จำเป็นมีอะไรบ้าง

คุณเคยสงสัยไหมว่าทำไมช่างมืออาชีพถึงทำงานได้รวดเร็วและแม่นยำ? คำตอบอยู่ที่การเลือกใช้เครื่องมือช่างอย่างชาญฉลาดและถูกต้อง ลองมาทำความรู้จักกับเครื่องมือช่างที่จะช่วยยกระดับงานของคุณให้เทียบชั้นมืออาชีพกัน

หากคุณต้องการเรียนรู้เกี่ยวกับประเภทของเครื่องมือช่าง วิธีการเลือกใช้ และความสำคัญของเครื่องมือช่างในการทำงาน บทความนี้จะตอบคุณได้ทุกข้อสงสัยแน่นอน

ข้อมูลในบทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับเครื่องมือช่างพื้นฐานเท่านั้น ไม่ได้มีเจตนาที่จะใช้แทนคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญหรือช่างมืออาชีพ การใช้เครื่องมือช่างอาจมีความเสี่ยงและอันตรายหากใช้อย่างไม่ถูกต้องหรือขาดความระมัดระวัง ผู้เขียนและเว็บไซต์นี้จะไม่รับผิดชอบต่อความเสียหายหรือการบาดเจ็บใดๆ ที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้ข้อมูลในบทความนี้ ผู้อ่านควรใช้วิจารณญาณของตนเองและปฏิบัติตามคำแนะนำด้านความปลอดภัยอย่างเคร่งครัดเมื่อใช้เครื่องมือช่าง หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการใช้งานเครื่องมือช่างหรือความปลอดภัย ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหรือช่างมืออาชีพก่อนดำเนินการใดๆ

Table of Content

1. ประเภทของเครื่องมือช่าง
2. ความสำคัญของเครื่องมือช่าง
3. การเลือกใช้เครื่องมือช่างอย่างเหมาะสม
4. การดูแลรักษาเครื่องมือช่าง
5. อุปกรณ์ป้องกันสำหรับงานช่าง
6. สรุป

1. ประเภทของเครื่องมือช่าง พื้นฐานมีอะไรบ้าง

เครื่องมือช่าง เป็นสิ่งสำคัญที่ขาดไม่ได้สำหรับงานซ่อมแซม ก่อสร้าง และงานช่างต่างๆ การเลือกใช้เครื่องมือที่เหมาะสมกับงานไม่เพียงแต่จะช่วยให้งานให้การทำงานรวดเร็วและมีประสิทธิภาพเพียงเท่านั้น แต่ยังช่วยป้องกันอุบัติเหตุที่อาจะเกิดขึ้นได้กับผู้ปฏิบัติงานอีกด้วย ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปรู้จักกับประเภทต่างๆ ของเครื่องมือช่างที่มีการใช้งานอย่างแพร่หลายในปัจจุบันโดยแบ่งตามลักษณะการใช้งานในแต่ละประเภทหน้าที่เฉพาะและเหมาะสำหรับงานที่แตกต่างกัน ดังนี้

1. เครื่องมือวัด

เครื่องมือช่างประเภทนี้ใช้สำหรับวัดขนาด ระยะทางต่างๆ ในงานช่าง การก่อสร้าง และอุตสาหกรรม เครื่องมือวัดมีความสำคัญอย่างมาก เป็นพื้นฐานในการทำให้งานมีความแม่นยำและได้มาตรฐาน

ลักษณะสำคัญของเครื่องมือวัด – ให้ค่าการวัดที่แม่นยำโดยให้หน่วยการวัดมาตรฐานเช่น เมตร เซนติเมตร หรือนิ้ว มีหลากหลายแบบถูกปรับให้เหมาะกับงานประเภทต่างๆ 

ตัวอย่างเครื่องมือวัดที่ใช้บ่อยในงานช่าง

• ตลับเมตร | มักใช้สำหรับการวัดระยะทาง ความยาว ความหนาต่างๆ เช่น การวัดความยาวของไม้หรือการวัดขนาดของพื้นที่ก่อนการก่อสร้างและงานช่างทั่วไป
• ฉากวัดมุม | ใช้วัดหรือกำหนดมุมต่างๆ ในงานช่าง
• ระดับน้ำ | ใช้ตรวจสอบความระนาบหรือแนวดิ่งของพื้นผิว
• เวอร์เนียคาลิปเปอร์ | ใช้สำหรับวัดความยาวภายนอก ความยาวภายใน และความลึกของวัตถุ มีความแม่นยำสูง เหมาะสำหรับงานที่ต้องการรายละเอียด นิยมใช้ในงานช่างกลและอุตสาหกรรม 

การเลือกใช้เครื่องมือวัดที่เหมาะสมกับงานจะช่วยให้ได้ผลลัพธ์ที่แม่นยำ ลดความผิดพลาด และเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน นอกจากนี้ การดูแลรักษาเครื่องมือวัดให้อยู่ในสภาพดีและมีความเที่ยงตรงอยู่เสมอก็เป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรละเลย

2. เครื่องมือตัด

ใช้สำหรับแยกหรือแบ่งวัสดุออกจากกันโดยการตัด เฉือน หรือเลื่อย เครื่องมือประเภทนี้มีความสำคัญในงานช่างหลากหลายประเภท ตั้งแต่งานไม้ งานโลหะ ไปจนถึงงานก่อสร้างและงานอุตสาหกรรม

ลักษณะสำคัญของเครื่องมือตัด – มีคมหรือฟันสำหรับตัดวัสดุออกแบบมาเฉพาะสำหรับวัสดุแต่ละประเภทมีทั้งแบบใช้แรงมือ และแบบใช้ไฟฟ้า

ตัวอย่างเครื่องมือตัดที่พบบ่อย

• เลื่อย | มีหลายประเภท เช่น เลื่อยมือ เลื่อยวงเดือน เลื่อยฉลุ ใช้สำหรับตัดไม้และวัสดุอื่นๆ 
• คัตเตอร์ | ใช้สำหรับตัดวัสดุบางๆ เช่น กระดาษ กระดาษแข็ง พลาสติก ใช้ได้ง่ายและสะดวก
• แท่นตัดไฟเบอร์ | ใช้ตัดโลหะ ท่อ หรือเหล็กเส้น
• กรรไกรตัดเหล็ก | ใช้ตัดแผ่นโลหะบาง ลวด หรือเหล็กเส้นขนาดเล็กมีความคมสูงและสามารถตัดได้แม่นยำ

การเลือกใช้เครื่องมือตัดที่เหมาะสมกับวัสดุและงานจะช่วยให้การตัดมีประสิทธิภาพ แม่นยำ และปลอดภัย นอกจากนี้ยังมีเครื่องมือตัดอื่นๆ เช่น เครื่องตัดกระเบื้อง มีดตัดท่อ เครื่องตัดพลาสมา

3. เครื่องมือเจาะ

เครื่องมือเจาะคือเครื่องมือช่างที่ใช้สำหรับสร้างรูหรือช่องในวัสดุต่างๆ เช่น ไม้ โลหะ พลาสติก หรือคอนกรีต 

โดยทั่วไปเครื่องมือเจาะประกอบด้วยส่วนหลักๆ – ตัวเครื่อง เป็นส่วนที่ใช้จับและควบคุมการทำงาน หัวจับดอกสว่าน ส่วนที่ใช้ยึดดอกสว่านให้แน่น ดอกสว่าน เป็นส่วนที่ใช้เจาะโดยตรง มีหลายขนาดและรูปแบบตามวัสดุที่ต้องการเจาะ

เครื่องมือเจาะที่พบบ่อยมี 2 ประเภทหลัก ดังนี้

• สว่านไฟฟ้า | ใช้มอเตอร์ไฟฟ้าในการหมุนดอกสว่าน เหมาะสำหรับงานทั่วไป เช่น เจาะไม้ โลหะบาง หรือพลาสติก มีทั้งแบบสายและแบบไร้สายให้เลือกใช้
• เครื่องเจาะกระแทก | มีกลไกเพิ่มแรงกระแทกนอกเหนือจากการหมุน เหมาะสำหรับเจาะวัสดุแข็ง เช่น คอนกรีต อิฐ หรือหิน มักมีกำลังและขนาดใหญ่กว่าสว่านทั่วไป

การใช้เครื่องมือเจาะต้องคำนึงถึงความปลอดภัยเป็นสำคัญ เช่น การสวมแว่นตานิรภัย การระวังไม่ให้สายไฟหรือท่อน้ำที่ซ่อนอยู่เสียหาย และการจับเครื่องมือให้มั่นคงขณะใช้งาน

4. เครื่องมือขัด

ใช้สำหรับขัดผิวหน้าของวัสดุต่างๆ เพื่อวัตถุประสงค์หลายอย่าง เช่น ทำให้พื้นผิวเรียบเนียน กำจัดสนิมหรือสิ่งสกปรก หรือเตรียมพื้นผิวสำหรับการทาสีหรือเคลือบผิว เครื่องมือขัดมีหลายประเภท แต่ละชนิดเหมาะสำหรับงานที่แตกต่างกันเช่น

• เครื่องขัดกระดาษทราย | เป็นเครื่องมือไฟฟ้าที่ใช้กระดาษทรายเป็นตัวขัด เหมาะสำหรับขัดผิวไม้ โลหะ หรือพลาสติกให้เรียบ มีทั้งแบบสั่นและแบบหมุน
• หินเจียร | ใช้สำหรับขัด ตัด หรือเจียรโลหะ มีความเร็วรอบสูง สามารถทำงานกับโลหะแข็งได้
• เครื่องขัดสายพาน | ใช้สายพานกระดาษทรายเป็นตัวขัด เหมาะสำหรับขัดพื้นผิวขนาดใหญ่ เช่น พื้นไม้

และอื่นๆ เช่น เครื่องขัดลม แปรงลวด การเลือกใช้เครื่องมือขัดที่เหมาะสมขึ้นอยู่กับประเภทของวัสดุ ขนาดของพื้นที่ที่ต้องการขัด และความละเอียดของงาน นอกจากนี้ ควรคำนึงถึงความปลอดภัยในการใช้งาน เช่น การสวมแว่นตานิรภัยและหน้ากากกันฝุ่นเมื่อใช้เครื่องมือขัด

5. เครื่องมือจับยึด

อุปกรณ์ที่ใช้สำหรับจับ ยึด หรือรัดชิ้นงานให้อยู่กับที่ในขณะที่ทำงาน เครื่องมือประเภทนี้มีความสำคัญอย่างมากในงานช่างหลายประเภท เนื่องจากช่วยให้ช่างสามารถทำงานได้อย่างแม่นยำและปลอดภัยมากขึ้น 

เครื่องมือจับยึดที่พบบ่อย ได้แก่

• คีม (Pliers) ใช้สำหรับจับ บีบ หรือตัดวัสดุต่างๆ มีหลายประเภท เช่น คีมปากแหลม คีมปากจิ้งจก คีมล็อค
• แคลมป์ (Clamps) ใช้สำหรับยึดชิ้นงานเข้าด้วยกันหรือยึดกับโต๊ะทำงาน มีหลายรูปแบบ เช่น แคลมป์รูปตัวซี แคลมป์สปริง
• ปากกาจับชิ้นงาน (Vise) เป็นอุปกรณ์ที่ติดตั้งกับโต๊ะทำงาน ใช้สำหรับจับยึดชิ้นงานให้แน่นขณะทำงาน

เครื่องมือจับยึดมีประโยชน์เช่นเพิ่มความปลอดภัยในการทำงาน โดยป้องกันชิ้นงานหลุดหรือเลื่อนช่วยให้สามารถทำงานได้อย่างแม่นยำมากขึ้นการเลือกใช้เครื่องมือจับยึดที่เหมาะสมกับลักษณะงานจะช่วยให้งานสำเร็จได้อย่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยยิ่งขึ้น

6. เครื่องมือตอก

เครื่องมือช่างที่ใช้สำหรับการออกแรงกระแทกหรือตอกวัตถุ โดยมีวัตถุประสงค์หลักเพื่อตอกตะปู สลัก หรือ แยกวัสดุ ปรับแต่งรูปทรงของวัสดุต่างๆ เครื่องมือประเภทนี้มีความสำคัญอย่างมากในงานช่างหลายประเภท โดยเฉพาะงานก่อสร้างและงานไม้

เครื่องมือตอกที่พบบ่อยได้แก่

• ค้อน | เป็นเครื่องมือตอกที่ใช้กันแพร่หลายที่สุด มีหลายรูปแบบและขนาด เช่น ค้อนหัวกลม ค้อนหัวแบน ค้อนยาง ใช้สำหรับตอกตะปู ประกอบชิ้นส่วน หรือปรับแต่งวัสดุ
• เหล็กสกัด | ใช้ร่วมกับค้อนเพื่อตัด เจาะ หรือแยกวัสดุแข็ง เช่น คอนกรีตหรือหิน มีปลายแหลมหรือแบนสำหรับงานต่างๆ
• ชะแลง | ใช้สำหรับงัด แยก หรือถอดวัสดุ มักใช้ในงานรื้อถอนหรืองานซ่อมแซม

ควรสวมอุปกรณ์ป้องกัน เช่น แว่นตานิรภัยและถุงมือ เพื่อป้องกันการบาดเจ็บจากเศษวัสดุที่อาจกระเด็น นอกจากนี้ ควรเลือกใช้เครื่องมือตอกที่เหมาะสมกับขนาดและประเภทของงาน เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีและปลอดภัยที่สุด

7. เครื่องมือขันและคลาย

เครื่องมือสำหรับขันและคลาย เป็นกลุ่มเครื่องมือที่มักใช้สำหรับงานขันหรือคลายชิ้นส่วนและวัสดุต่างๆ ที่ยึดด้วยสกรู น็อต หรือโบลต์  เครื่องมือเหล่านี้มีความสำคัญอย่างมากในงานประกอบ ซ่อมแซม และบำรุงรักษาอุปกรณ์หรือโครงสร้างต่างๆ

เครื่องมือขันและคลายที่พบบ่อย ได้แก่

• ไขควง (Screwdrivers) | ใช้สำหรับขันหรือคลายสกรู มีหลายแบบตามหัวสกรู เช่น แฉก (Phillips) แบน (Flathead) หกเหลี่ยม (Hex) และอื่นๆ
• ประแจ (Wrenches) | ใช้สำหรับขันหรือคลายน็อตและโบลต์ มีหลายประเภท เช่น ประแจปากตาย ประแจแหวน ประแจเลื่อน ประแจบล็อก ประแจแอล และประแจเฉพาะทางอื่นๆ
• ไขควงไฟฟ้าหรือสว่านไร้สาย (Electric screwdrivers or cordless drills) ใช้พลังงานไฟฟ้าหรือแบตเตอรี่ในการขันหรือคลายช่วยประหยัดเวลาและแรงงานในงานที่ต้องขันสกรูจำนวนมาก

เครื่องมือช่างบางชนิดอาจเป็นอันตรายหากใช้อย่างไม่ถูกต้อง โดยเฉพาะสำหรับผู้ที่ไม่มีประสบการณ์ ซึ่งอาจนำไปสู่อุบัติเหตุและการบาดเจ็บได้เครื่องมือช่างบางชนิดอาจไม่เหมาะสมสำหรับงานที่ต้องการความละเอียดหรือความประณีตสูง ซึ่งอาจต้องใช้ทักษะมือและความชำนาญของช่างโดยตรง

แม้ว่าข้อโต้แย้งเหล่านี้มีความสำคัญ แต่ไม่ได้หมายความว่าเครื่องมือช่างไม่มีประโยชน์ การใช้เครื่องมือช่างอย่างเหมาะสม ควบคู่ไปกับการพัฒนาทักษะและความรู้ จะช่วยให้งานช่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากขึ้น ทั้งนี้ ควรคำนึงถึงความสมดุลระหว่างการใช้เทคโนโลยีและการรักษาทักษะแบบดั้งเดิมด้วย

การเลือกใช้เครื่องมือขันและคลายที่เหมาะสมกับงานจะช่วยให้ทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ลดความเสียหายต่อชิ้นงาน และป้องกันอุบัติเหตุที่อาจเกิดขึ้นจากการใช้เครื่องมือไม่ถูกต้องนั่นเอง เพราะเครื่องมือช่างมีความสำคัญอย่างมากกับการทำงานในปัจจุบันในแต่ละด้านดังที่จะพูดในหัวข้อต่อไป

บทความที่เกี่ยวข้องคลิกที่นี่ ไขควง เครื่องมือช่างพื้นฐานที่ใช้ในงานช่างมีกี่แบบ

ความสำคัญของเครื่องมือช่าง

เครื่องมือช่างมีความสำคัญอย่างยิ่งในการทำงานช่างทุกประเภท โดยมีความสำคัญในหลายด้านทั้งเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงานการใช้เครื่องมือที่ถูกต้องช่วยให้ผลงานได้มาตรฐานตามที่กำหนด การใช้เครื่องมือที่ถูกต้องช่วยยืดอายุการใช้งานของวัสดุและอุปกรณ์ต่างๆ ลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุเช่น การใช้คีมจับชิ้นงานแทนการใช้มือเปล่า รวมถึงการใช้เครื่องมือที่ถูกต้องช่วยยืดอายุการใช้งานของวัสดุและอุปกรณ์ต่างๆ และยังช่วยประหยัดต้นทุน เพิ่มความสามารถในการทำงาน และสร้างความเป็นมืออาชีพให้กับช่างทุกสายงานอีกด้วยการเลือกใช้ที่เหมาะสมจะช่วยให้งานดำเนินไปอย่างไม่มีสะดุดดังที่จะอธิบายไว้ในหัวข้อถัดไป

การเลือกใช้เครื่องมือช่างอย่างเหมาะสม

การเลือกใช้เครื่องมือช่าง อย่างเหมาะสมเป็นทักษะสำคัญที่จะช่วยให้งานช่างมีประสิทธิภาพและปลอดภัยยิ่งขึ้น โดยพิจรณาจากวัตถุประสงค์หลักและปัจจัยอื่นๆ ประกอบด้วย เช่นลักษณะของงานที่ต้องทำ เลือกขนาดที่เหมาะสม คำนึงถึงความปลอดภัย รวมไปถึงคุณภาพและความทนทานของเครื่องมือเพราะการเลือกใช้เครื่องมือช่างอย่างเหมาะสมไม่เพียงแค่ช่วยให้การทำงานมีประสิทธิภาพและปลอดภัยมากขึ้น แต่ยังช่วยยืดอายุการใช้งานของเครื่องมือและลดค่าใช้จ่ายในการซ่อมแซมหรือเปลี่ยนใหม่ในระยะยาว การเลือกเครื่องมือที่เหมาะสมกับงานและมีคุณภาพจึงเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่ควรมองข้ามนั่นเอง

สำหรับมือใหม่ ไม่จำเป็นต้องซื้อเครื่องมือทุกชนิดในทันที เริ่มจากชุดเครื่องมือพื้นฐานที่ใช้บ่อย เช่น ไขควง คีม ตลับเมตร และค้อน แล้วค่อยๆ เพิ่มเติมตามความจำเป็นทั้งนี้เครื่องมือคุณภาพดีอาจมีราคาแพงกว่า แต่มักจะคุ้มค่าในระยะยาว ทั้งในแง่ของประสิทธิภาพการทำงานและความปลอดภัยเพราะแต่ละเครื่องมือถูกออกแบบมาสำหรับงานเฉพาะ การใช้ผิดประเภทอาจทำให้งานไม่มีประสิทธิภาพหรือเกิดอันตรายได้

สรุป

เครื่องมือช่างพื้นฐานเป็นสิ่งสำคัญสำหรับงานช่างทุกประเภท โดยแบ่งออกเป็น 7 กลุ่มหลักตามลักษณะการใช้งาน ได้แก่ เครื่องมือวัด เครื่องมือตัด เครื่องมือเจาะ เครื่องมือขัด เครื่องมือจับยึด เครื่องมือตอก และเครื่องมือขันและคลาย แต่ละประเภทมีความสำคัญและหน้าที่เฉพาะในการทำงานช่างการเลือกใช้งานเครื่องมือช่างพื้นฐานอย่างเหมาะสมจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน และยังเป็นการยืดอายุการใช้งานของวัสดุและอุปกรณ์ ลดความเสี่ยงจากอุบัติเหตุ และประหยัดต้นทุนในระยะยาว 

ครื่องมือช่างไม่เพียงแต่เป็นอุปกรณ์ที่ช่วยให้งานสำเร็จเท่านั้น แต่ยังเป็นตัวแทนของความเป็นมืออาชีพและความรับผิดชอบของช่างด้วย การเรียนรู้เกี่ยวกับเครื่องมือช่างประเภทต่างๆ วิธีการใช้งานที่ถูกต้อง และการดูแลรักษา จึงเป็นพื้นฐานสำคัญสำหรับผู้ที่ทำงานช่างทุกคน